نبیسوک: رهماندوست
کول ءُ وادہ پہ زھگ ءِ تربیت ءَ
کول ءُ وادہ بلوچی دود ءُ ربیدگ ءِ تہ ءَ یک تھرے کہ ایشی بارہ ءَ باز کسہ ءُ لچہ ءُ مھترانی بارہ ءَ منانک ھست اِنت.
چوناھی ءَ کول بلوچستان ءِ یک دودے کہ بلوچاں ایشی ءِ سر ءَ باز ایمانداری بوتگ،
بلے مروچاں اے دود کمرنگ بیتگ ءُ اے دود گار بیان اِنت.
مراد چہ اے گپ ءَ کہ کول ءُ وادہ ما پچے بنگپ ءِ سرھال ءَ آورت ایش اِنت کہ زھگانی تربیت دیگ ءِ ھاتر ءَ، باز راہ ءُ داب ھست اِنت یکے چہ اے راہ ءُ داباں کول ءُ وادہ اِنت.
کول ءُ وادہ کنگ یک کسانیں گپے نہ اِنت، کول دیگ ءُ آئی ءِ سر ءَ نہ اُوشتگ یک
مزنیں اَیبے بوتگ بلوچانی دود ءِ تہ ءَ. پد ءَ تب زانت) sicolpgist ( هم گوش اَنت کہ کول ءُ وادہ پہ زھگانی تربیت ءَ سک سوبمند اِنت.
زھگانی واھشت ءُ واھگ سک باز اَنت ءُ اے ھم یکے چہ آیانی نشان اِنت کہ اگاں واھگ ءُ واھشتانی کِشک ءَ پہ جوانی ما ھمراھداری بہ کن ایں گڑا چہ ھمیشانی کَش ءُ کِرّاں ما توان ایں زھگاں ھم تربیت بہ کن ایں.
اے پڑ ءَ سَکّ ایرت ءُ چاری ءُ پکّا کاری لوٹ اِیت پمیشکا اگاں ما زھگاں یک کولے
دات بائد آ کول ءَ ما پورہ بہ کن ایں ءُ اگاں کول پورہ مہ بیت گڑا تربیت کنگ کہ نہ بیت ھچ، بلکیں بدیں تربیتے ھم زیر ایت ءُ دروگ ءُ بدکولی یات گر ایت ءُ دگہ برے ھم مئے کولانی سر ءَ اوپار نہ کنت. بلے اگاں ما یک کولے دات ایشی ءِ پورہ کنگ ءِ سوب چنت چیز اَنت:
1. زھگ یات گر ایت کہ ھما چیز ءَ کول بہ دیاں کہ منی واک ءُ زور ءَ چہ در نہ اِنت.
2. ھر پیمیں چیزانی سر ءَ کول مہ دیاں.
3. ھر کس ءَ کول مہ دیاں.
4. ما کول ءِ پورہ کنگ ءَ، راستی ءُ تچکی ءَ په زهگ ءَ پَدّر کن ایں.
بلے کول ءِ دیگ ءَ ھم ما بائد درستیں چیزانی چار ءُ بچار بہ کن ایں، زھگ ءَ نبائد پہ ھر چیزے ما آدت بہ دئے ایں پمیشکا زھگ یک سِلّیں تربیتے زیر ایت ءُ دگہ برے ھم ھر کارے کہ کنت گڑا یک چیزے چہ مارا لوٹ ایت.ءُ اگاں زھگ ءَ اے آدت زُرت گڑا ھر چیزے سر ءَ یک کیمتے ایر کنت ءُ رند ءَ ھم کہ مزن بیت گڑا زرّ ءُ لالچ وارے بیت ءُ
دگہ ھر کس توانت آئی زرّ بہ دات ءُ چہ آئی ءَ ھر پیمیں کار بہ کشّ اِیت.
اگاں زھگ ءَ گوشت من پلان کار ءَ کناں بلے پلان چیز ءَ لوٹاں گڑا اے داب ءُ رپک ءَ
کبول مہ کن ات ءُ آئی سوج بہ دئے اِت کہ اے شرّیں دابے نہ اِنت، بلکیں زھگ ءَ چش
سوج بہ دئے اِت کہ شرّیں کاراں وت سوب ھست اِنت ءُ وتی سوبمندی ءَ پَدّر کن اَنت.
لھتے مات ءُ پت ھست اِنت کہ داں آیانی چُکّ یک چیزے لوٹ اِیت گڑا زیت آ چیز ءَ پہ چُکّ ءَ زیر اَنت، اے داب ءَ زھگ زانت کہ منی لوٹ ءُ مراد منی مات ءُ پت ءِ کیسگ ءَ
اَنت.
اگاں زھگے چہ مات ءُ پت ءَ چیزے لوٹ اِت گڑا مات ءُ پت بچار اَنت آ چیز پہ زھگ ءَ چنچوک ھژدری اِنت، چنچوک سوب ءُ تاوان اِنت. زھگ ءِ شرّیں کار ءُ نیکیں کِرداں
کول ءُ وادہ بہ دئے اِنت ءُ آیاں پورہ بہ کن اَنت، اے پیمیں کول ءِ پورہ کنگ، پہ زھگ ءِ تربیت سوبمند اِنت پمیشکا ھم کول ءُ راستی پہ زھگ ءَ پَدّر بیت ھم ایش اِنت کہ زھگ
زانت اے کار منی شرّیں کارے بیتگ ءُ دیم ءَ ھم اے وڑیں کار کنت. سِلّیں کاراں چکاں بہ گوش اِت، آ سِلّی ءَ گوں درور دیم ءَ بیار اِت ءُ زھگ ءَ سرپد کن اِت اگاں شرّی بہ
کنت داد گر اِیت ءُ سِلّی ءَ تاوان بار بیت.
داد ءِ بزانت اے نہ اِنت کہ ما لازم آئی ءَ زرّ ءُ دگہ چیز بہ دئے ایں، بلکیں گیشتریں داد
ایش اِنت کہ زھگاں اگاں شرّیں کارے کت آیاں اَمباز کن اِت، سر ءُ دستاں بہ چُکّ اِت ءُ
بچکند بہ جن اِت. سلّیں کاراں زھگ ءِ گور ءَ کموکے زھر کن اِت، بچکند مہ جن اِت کہ زھگ بزانت آئی ءِ کِرد وشیں کرد نہ بیتگ اَنت.
سرچمگ:
1. رهماندوست الی اسگر.1393 . زهگانی چاگرد. ص 2.
2. صفایی علی. 1388. تربیت کودک، انتشارات لیله القدر. ص. 67
