Author Topic: ڈ َيـــــــڈ َلــــــی  (Read 3060 times)

0 Members and 1 Guest are viewing this topic.

Offline Zahida Raees Raji

  • Administrator
  • *****
  • Posts: 7107
  • Karma: 356
    • Baask-Home of Baluchi Language, Literature & Culture
ڈ َيـــــــڈ َلــــــی
« on: December 11, 2011, 07:19:32 PM »
تـَرینـــــــوک :
      کریم بلوچ _ تـَهـل

                                   «  ڈ َيـــــــڈ َلــــــی  »


     هـَسـت ات سك بے وَس و نيزگاريں هـَش دُرُشے _ هـَـشـّـی اے _ .
آئی ءِ تهناييں گـَنج و مـَڈی آئی ءِ وَشرَنگيں كاڑ و جَنِك ات .

     يگبرے بادشاه آئيا لوٹائينت و گوئشت ئی :

     - هَش درش ، تو وتی بادشاهی باج ءَ نداتگ انت ، چون بارين ترا سار هست ؟

    هـَـشـّـی ءَ زَرّ هِچ نيست ات ، يك گـَبَرّے هم نيست ات . بلے آئيا
بادشاه ءَ ٹـَگائينت و ريپينت ؛ تا كه وتی ساه ءَ در به بارت . په همے
هاترا گوئشت ئی :




     - منی جَنِكو چه كاهاں ، سُهر و سَونای ءِ بَنديك _ دَسـَـگ ،
دَسْك _ اڈ ءَ كـَنت و ريسيت .

     - بيار ئی منی كِــرّ ءَ ! _ بادشاه پَرمات .

     بادشاه ، هـَـشـّـی ءِ جَنِكو ءَ پر كاهيں كهدانے ءَ بـُرت كه
اودان چَهرَگے اير اَت و گوئشت ئی :




     - تاں روٹـِكّ ءَ چه ايشاں سُهر ءِ بَنديك ءَ ٹهين ئے و ريس ئے ،
اگں نه من ترا سَكّيں شِزا اے دَياں _ بادشاه جنكو ءَ بيهار دات و پدا
دروازگ ئی بَست و كـُبل كت و شُت .

     بيوسيں كاڑ ءَ نزانت و نه ديست كه چون چه كاهاں سُهر ءِ بنديك جوڑ
به كنت . آئيا وتا ڈگار ءَ دَؤر دات و سَكّ ئی گِريت .

     اناگت ءَ كوٹی ءِ دروازگ پَچ بيت و دروازگ ءِ دَپا كسانُكيں
پَٹــَككيں هَيرانی مَردلكے گِندَگ بيت . مردلك گوئشت :




     - دِيگر _ بيگاه _ وَش هـَـشـّـی مَهرنگ ! پرچا شما گِريوَگ ات ؟ _
آئيا سوج كت .

     - من پيكه چه اے زَرد كاهاں ، سَونا و سُهر ءِ بَنديك به ريساں و
به ٹـَهيناں . من نزان اوں كه چون و چے پئيم اے كار ءَ بكن اوں . _
جَنِكو پـريات كـُت .

    - منا تو چے دادے دئے ، اگں من اے كار ءَ پر تو وتئی بَدل ءَ بكناں
؟ _ كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك چو سوج _ جُست _ كت .

    هَشّی ءِ جَنِك ، وتی گـُٹ ءِ گردن بند ءَ پَچ كت و آئرا دات .

    كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك چَهر ءِ پشت ءَ نِشت ، تاں
پـَـگاه _ سهب _ ءَ آئيا سرجميں زردكاهان ءَ سهر ءِ بنديك رست و جوڑ كت .




     وهدے كه بادشاه ، كوٹی ءَ مان بيت و كوٹی ءَ چه سُهر _ طلا _ ءَ پر
ديست ، چم ئی چه هـيـرانــی ءَ بــِـرَشـْـكِــت انت . آئيا هَش دَرُش ءِ
جـَنِـك ءَ گــوں چـَـهــرَگ ءَ زُرت و مَستريں كهدانے ءَ كه چه كاه ءَ
پـُرّ ات بـُرت و اپدا پَرمات ئی كه چه زَرديں كاهاں ، سُهر به ٹهينيت .

     جنكو اپدا وتی بيوسی ءِ سرا نِشت و گِريباں بيت تا شپ بيت . شپ
اپدا هما كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك آتك .جنكو اے بَرين آئی ءِ
كارانی داد ءِ مُز ، وتی سُهر ءِ مُندريك _ چـَـلـّـَه _ دات .

     اپدا وهدے كه بادشاه كهدان ءَ پُرّ چه سُهر ديست ، هيران بيت ، بلے
تماه ئی هم وَدّ اِت و گِيش بيت . اے بَرين بادشاه ، هَشّی ءِ‌ جنكو ءَ
بُرت و سَك مَزنيں كهدانے ءَ بند كت مه تا بان ءَ چه كاه پُـرّ ات وگوئشت
ئی :

     - اگں تاں روٹكّ ءَ چه آهاں سهر ٹهين ئے ، من تئی گون ءَ سير ءَ
كناں و تو منی لوگبانك ءَ بئے  .

    سـئـيـمـی شـپ ءَ هـم  كـسـانُـكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك آتك و
جنكو ئی گريواں ديست ، بلے هَشّی ءِ جَنِك ءَ ، آئی ءِ كار ءِ بدل ءِ داد
، هچّی نيست ات كه بدنت .

     - نون كه چوش انت ، _ كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك گوئشت .
_ وهدے كه تو سير و مرد ءَ كن ئے ، وتی اولی چك ءَ منا بدئے .

     هشّی ءِ جَنِك ءَ هچ راه و درے نيست ات ، هـُجّ و مَجبور ات كه به
مَنّ اِيت .

     ايدگه روچ ءَ ، بادشاه گوں هيرانی ديست كه مزنيں كهدان هم كاه ءِ
بدل ءَ چه سُهر پـُـرّ انت . بادشاه هم هنچو كه لبز ئی كتگ ات ، گوں
هشّی ءِ جَنِك ءَ سير كت و  هشّی ءِ جَنِك  ، شهبانُك بيت و سالے ءَ چه
رَند په ورناييں بادشاه ءَ ، ماهيں جنكوے آرت .




    شهبانك چه كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك و وتی لبز پهك
شموشكار بيت . بلے يك آرام و وَش مولميں روچے ، آتك شهبانك ءِ كِرّا و
آئر ئی گوئشت :

    - نين آتكگ هما روچ كه وتی داتگيں لـَبز ءَ پوره كن ئے .




    بلے شهبانك هچ دابے ءَ وتی جنكو و وتی دل ءِ بَند ءِ دَيـَـگ ءَ
تَيار نه ات، په هميش ءَ كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك ئی گوئشت :

    - ترا هرچی پكار انت ، من ترا دَياں ؛ چينچو مال ، زَرّ و چيز ءَ
لوٹ ئے به لوٹ ، بلے منی جَنِكو ءَ نه !

    بلے كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك پــه دگه چــيــز ءِ
زيـــرگ ءَ هچ تَيار نه بيت و گوئشت ئی :

    - پر منا هَبـَر و لـَبز ءِ بها ، چه سرجميں جهان ءِ مال و زَرّ ءَ گِيش انت .

     وهدے كه شهبانك اے گپ ءَ اشكت ، ترونگليں ارس ئی شِيوَگ و رِچاں
بيت انت . گڑان كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك پگر كت و گوئشت ئی :

     - جوان انت من ترا سئے روچ موه ءَ دَياں ، اگں تو اے سئيں روچاں
زانت كه منی نام كے انت ، گڑان تو وتی جنكو ءَ وتی كِرّا داشت ءَ كن ئے .

     سرجميں شپ ءَ‌ شهبانُك نِشت و نامی ئيں نامانی دراج و مزنيں لـَـڑے
ءَ نِبشت رِد و بَنـد دات .

     پگاه _ سُهب _ ءَ وهدے كه مردلك آتك ، شهبانك وتی لـَـڑ ءِ نامان
ءَ يك په يك چه آدم ءَ بگر تاں هنون گوئشاں بيت و وَنت انت ، بلے هر نامے
ءِ اِشكـُنـَـگ ءَ چه رَند ، پَسّه _ پَسّو _ ئی دات :

     - نه ، منی نام اے نه انت .

    هما روچ ءَ ، شـهـبـانُـك وتی رَبالوان _ قاصدان _ ءَ شهر ءِ
كـُــنــڈ-كــنــڈ ءَ راه دات و گوئشت انت  :

    - سرجميں نامان ءَ پر من نبشگ و سرجم كن اِت و بيار اِت .

    ربالواں په شهبانك ءَ بازيں هيرانی نام هم نبشت و آرت انت چُش كه :
كـَپتاگی ،گوك والا ، گورانڈ دوست ، گوشت گِراد و ... بلے مردلك هر كجام
ءَ كه اِشكت يك و ٹـِك ءَ جواب ءَ دات :

     - نه ، نه ، نه . منی نام اے نه انت .

     ايدگه روچ ءَ شهبانك باز بَژنيگ ات . اپدا وتی ربالوئی په ملك ءِ
كـُنڈ و دَراں راه دات انت تا كه هما نامان ءَ كه پيش ءَ آهاں شَموشتگ يا
نه اشكتگ بيتگ انت به نبيس انت و بيار انت .

     شپ ءَ آهری ربالو آتك و هَيرانی هبر ئی گوئشت :

     - من جنگل ءَ شُتاں ، چاراں كه جنگل ءَ آسے روك انت و
كـَسـانُـكـيـں پَـٹــَكـُـكـيـں هَيرانی مَردلكے همے آس ءِ چَپ و چاگِرد
ءَ چشيں شَئيرے جنان انت :

                           « ڈيڈلی منی نام انت
                              من شئيراں جناں
                                ليباں كنان اوں ،
                                شـهـبـانـك تــو
                                 لـَيب ءَ باهين ئے
                                 پر چا كه تو منی نام ءَ نزان ئے ! »

     همے شَپ ءَ وهدے كه كسانُكيں پَٹــَككيں هَيرانی مَردلك آتك شهبانك گوئشت :

     - بلكين تئی نام  « ليوتسرنا » انت ؟

     مردلك هم هما دمان ءَ پسو دات :

     - نه ، نه ، نه .

     - بلكين تئی نام « زيبلن » انت .

     - نه ، نه ، نه . منی نام اے نه انت .

     آهر ءَ شهبانك گوئشت :

     - اگں چوش انت گڑان تئی نام ڈيڈلی بيت ءَ كنت .




    هنچو كه مردلك اے نام ءَ اشكت ، چه هِژم ءِ آس و زراب ءَ هنچو
تِـرَكّ اِت كه ڈگار ءِ دَپ آئی ءِ پاد ءِ چيرا پَچ بيت و مردلك همودان
همے تِرَكّ ءَ كـَپت و بيگواه بيت .




    چه هما روچ ءَ اينگر ، شهبانك گوں وتی بادشاهيں جود ،شهكاڑيں جَنِكو
و هَشّی ييں پت ، ايمن و آرام نِشتگ و آبات انت و په مردمانی آباتی و
ديمرئی ءَ وتی جهداں كنان انت .
Zahida Raees :Raji:
baaskadmin@gmail.com , admin@baask.com
Learn Baluchi Composing in INPAGE
Learn Balochi Poetry Background Designing
Help Line